Z małej szkoły w wielki świat

Projekt realizuje Federacja Inicjatyw Oświatowych (lider) z partnerami:

Fundacją Wspierania Aktywności Lokalnej Fala
Fundacją Partnerstwo dla środowiska,
Fundacją Civis Polonus,
Szkołą Wyższą Przymierza Rodzin w Warszawie

Finansowanie

Projekt, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.4, zwyciężył w konkursie Ministerstwa Edukacji Narodowej “Ponadregionalne programy rozwijania umiejętności uczniów w zakresie kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno-przyrodniczych, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), języków obcych, przedsiębiorczości”.

Zasięg

W programie biorą udział szkoły z dziewięciu województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, mazowieckiego, opolskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego – po 12-13 Małych Szkół z każdego województwa, w tym 36 szkół większych (od 71 do 110 uczniów) i 74 szkoły mniejsze (do 70 uczniów).

Czas

Projekt rozpoczął się 1 grudnia 2009 r. i potrwa do końca października 2013 r. Działania w szkołach są prowadzone od czerwca 2010 r. do września 2013 r., również w czasie wakacji.

 Małe szkoły

Federacja Inicjatyw Oświatowych od 10 lat wspiera społeczności lokalne ratujące małe wiejskie szkoły przed likwidacją, a potem podejmujące trud prowadzenia szkoły przez lokalne stowarzyszenia założone w tym celu przez rodziców.

Takie szkoły nazywamy Małymi Szkołami. Pod tą nieformalną nazwą stały się one trwałym elementem systemu edukacji – jest ich w Polsce ponad 200.

Obecnie nadal wiele szkół wiejskich jest zagrożonych likwidacją – praktycznie do każdej szkoły samorządowej liczącej poniżej 110 uczniów, gmina musi dopłacać z własnego budżetu.

My jednak nadal bronimy idei Małych Szkół uważając że z zamknięciem szkoły wieś traci nie tylko często jedyną placówkę edukacji, kultury, sportu i wspierania rozwoju lokalnego, ale i miejsce zapewniające znakomite środowisko edukacji małych dzieci.

Powszechnie funkcjonuje opinia, że poziom nauczania w małej wiejskiej szkole jest niski oraz że prowadzenie zajęć w klasach łączonych to anachronizm. Nic bardziej mylnego! Taki model edukacji w szkołach wiejskich funkcjonuje w wielu krajach Europy, łącznie z Finlandią – od wielu lat liderem rankingu badań umiejętności uczniów PISA.

Szkoły o niewielkiej liczbie uczniów są bardziej bezpieczne, zapewniają indywidualizację pracy, umożliwiają stały kontakt z rodziną dziecka, klasy łączone sprzyjają stosowaniu metod aktywizujących ze szczególnym uwzględnieniem metody projektu.

Dlatego uznaliśmy, że konkurs ogłoszony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej daje szczególną okazję wsparcia edukacji w Małych Szkołach i przekonania opinii publicznej, władz oświatowych i samorządowych, że taka placówka może oferować edukację na najwyższym poziomie. Przygotowaliśmy projekt “Z Małej Szkoły w Wielki świat”, który zyskał uznanie oceniających ekspertów i został przyjęty do realizacji.

Adresaci

Bezpośrednim beneficjentem projektu są uczniowie klas I-VI małych wiejskich szkół podstawowych prowadzonych przez lokalne stowarzyszenia rozwoju wsi, samorządy gminne i inne podmioty. Pośrednio adresatem działań w projekcie są również dyrektorzy i nauczyciele szkół uczestniczących w projekcie.

Projekt obejmuje dziewięć województw:

mazowieckie, warmińsko-mazurskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie (region centralny)
zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie, opolskie (region zachodni)

W projekcie bierze udział po 12-13 Małych Szkół z każdego z dziewięciu województw, w tym 36 szkół większych (od 71 do 110 uczniów) i 74 szkoły mniejsze (do 70 uczniów).

Cele

CEL OGÓLNY

Wsparcie uczniów Małych Szkół (klasy I-VI) z w rozwijaniu trzech kompetencji kluczowych:

kompetencji matematycznych i podstawowych kompetencji naukowo-technicznych;
kompetencji społecznych i obywatelskich;
umiejętności uczenia się.

CELE SZCZEGÓŁOWE

przygotowanie materiałów metodycznych, służących rozwojowi wybranych kompetencji kluczowych uwzględniających aktywne i atrakcyjne formy uczenia się oraz specyfikę środowiska edukacyjnego Małych Szkół;
wsparcie nauczycieli w pracy nad rozwojem kompetencji kluczowych, ze szczególnym uwzględnieniem pracy metodą projektów i zasad oceniania kształtującego;
wyposażenie Małych Szkół w pomoce dydaktyczne wspierające rozwój wybranych kompetencji;
zbudowanie szkolnego ruchu naukowego Małych Szkół poprzez wsparcie rozwoju zainteresowań naukowych uczniów podczas Letnich Obozów Naukowych i Letnich Szkół Odkrywców;
utworzenie 9 wojewódzkich sieci współpracy Małych Szkół;
wypracowanie modelu Małej Szkoły wspierającej rozwój wybranych kompetencji poprzez wypracowanie trwałych rozwiązań dydaktycznych i organizacyjnych.

Organizacja

W projekcie funkcjonują dwa biura: w Warszawie i we Wrocławiu.

Zarządzanie działaniami na terenie województw jest podzielone:

Federacja Inicjatyw Oświatowych – region centralny: woj. mazowieckie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, wielkopolskie – 62 szkoły
Fundacja Wspierania Aktywności Lokalnej FALA – region zachodni: woj. opolskie, dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie – 48 szkół

Nad organizacją i przebiegiem projektu czuwa Zespół Zarządzający, w którego skład wchodzą przedstawiciele pięciu organizacji realizujących projekt:

Koordynatorka projektu – Elżbieta Tołwińska-Królikowska (FIO)
Koordynatorka regionu centralnego – Ewa Lubczyńska (FIO)
Koordynator regionu zachodniego – Tomasz Siemież (Fundacja FALA)
Koordynatorka ds. kompetencji matematycznych i naukowo-technicznych – Małgorzata Łuszczek (FPdś)
Koordynatorka ds. kompetencji społeczno-obywatelskich – Joanna Pietrasik (FCP)
Koordynatorka ruchu naukowego Małych Szkół – Teresa Stankiewicz (SWPR)

Materiały edukacyjne do realizacji projektów

W projekcie powstaną 4 pakiety materiałów edukacyjnych przygotowane przez partnerów realizujących projekt, które będą zawierały scenariusze projektów edukacyjnych pomocnych nauczycielom we wsparciu rozwoju kompetencji kluczowych uczniów.

Pakiet scenariuszy dotyczących kompetencji matematycznych i naukowo-technicznych dla uczniów klas I-III i IV-VI przygotowuje zespół autorsko-ekspercki pod kierunkiem Fundacji Partnerstwo dla środowiska.

Scenariusze dotyczące kompetencji społeczno-obywatelskich dla uczniów klas I-III i IV-VI będą opisane w pakiecie przygotowanym przez zespół autorsko-ekspercki pod kierunkiem Fundacji Civis Polonus.

W pakietach materiałów edukacyjnych znajdą się krótsze scenariusze dla klas I-III (16-godzinne) oraz dłuższe (20-godzinne) dla klas IV-VI. Istotnym elementem scenariuszy będzie część dotycząca oceniania kształtującego.

Materiały zostaną opublikowane. W wersji docelowej będą uzupełnione o wybrane w konkursie, najlepsze autorskie projekty nauczycieli.

Strona www i portal edukacyjny

Na potrzeby projektu powstała strona internetowa i platforma Moodle.

Na stronie publikujemy informacje o projekcie dostępne dla wszystkich zainteresowanych: materiały poradnikowe, prezentacje wybranych efektów pracy uczniów i osiągnięć Małych Szkół.

Platforma Moodle jest miejscem komunikacji realizatorów projektu z uczestnikami oraz między uczestnikami (fora grup nauczycieli prowadzących projekty, dyrektorów szkół, uczniów; czaty z ekspertami; sprawozdania i dokumentacja zadań, osiągnięcia uczniów i szkół).

Badanie kompetencji uczniów

W czasie realizacji projektu wybrana instytucja trzykrotnie przeprowadzi podłużne badania kompetencji uczniów.

Realizacja projektów w wybranych kompetencjach kluczowych

Projekty edukacyjne są realizowane przez nauczycieli podczas planowych zajęć lekcyjnych (1/4 czasu przeznaczonego na projekt) oraz zajęć dodatkowych (3/4 czasu przeznaczonego na projekt).

Nauczyciele otrzymują wynagrodzenie za przeprowadzenie zajęć dodatkowych, rozliczając się z wykonanej pracy: przeprowadzenia pięciu projektów edukacyjnych w klasach I-III lub czterech projektów w klasach IV-VI.

Podczas realizacji projektów nauczycieli wspierają specjaliści z FPdś i FCP poprzez czaty internetowe, doradztwo mailowe i informacje zwrotne do sprawozdań.

Szkoły uczestniczące w projekcie otrzymają pomoce dydaktyczne dla realizacji projektów matematycznych i naukowo-technicznych oraz społeczno-obywatelskich.

Wsparcie Szkolnych Zespołów Projektowych (SZP)

Zgodnie z założeniami projektu, w każdej Małej Szkole działa 5-osobowy Szkolny Zespół Projektowy. Tworzą go: dyrektor szkoły (lider SZP) i 4 nauczycieli: 2 nauczycieli z klas I-III, 1 nauczyciel matematyki lub przyrody z klas IV-VI, 1 nauczyciel bloku społecznego w klasach IV-VI.

Wsparcie Szkolnych Zespołów Projektowych będzie realizowane w formie:

40-godzinnego szkolenia (przełom czerwca i lipca 2010) przed wdrożeniem projektu do szkół; w programie: zadania szkoły i nauczycieli, dokumentowanie pracy, metoda projektu i Ocenianie Kształtujące, prezentacja pakietów z materiałami i ćwiczenia z ich wykorzystaniem;
dorocznych 20-godzinnych Letnich Konferencji Metodycznych (przełom czerwca i lipca 2011, 2012, 2013 r.); w programie m.in.: realizacja projektu, wyniki badań kompetencji i ewaluacji, przykłady zagraniczne pracy projektami (Holandia, Walia), wymiana doświadczeń, prezentacja uczniowskich prac, ewaluacja);
semestralnych 10-godzinnych Wojewódzkich Seminariów (po jednym w semestrze od września 2010 do czerwca 2013); w programie: wsparcie metodyczne, budowa sieci współpracy
monitoringu działań w szkołach, prowadzonego przez wojewódzkich specjalistów ds. monitoringu. W każdym województwie będzie działał specjalista ds. monitoringu, obejmujący opieką szkoły ze swojego województwa poprzez odwiedziny każdej ze szkół 1 raz w semestrze, kontakt mailowy i telefoniczny;
Podczas wszystkich spotkań uczestnicy mają zapewnione noclegi, wyżywienie, zwrot kosztów dojazdu, materiały.

Letnie obozy naukowe

W trakcie trwania projektu, podczas wakacji w latach 2011, 2012 i 2013 będą organizowane letnie obozy naukowe: matematyczno-przyrodniczy (Kraków, FPdś), oraz społeczno-obywatelski (Warszawa, FCP). W każdym z nich weźmie udział po jednym uzdolnionym uczniu klasy V z każdej Małej Szkoły.

W programie obozów zaplanowano m.in.: odwiedziny w placówkach naukowo- badawczych, oglądanie zbiorów w muzeach, pokazy związane z tematyką projektów, zajęcia i badania w plenerze.

Wsparcie ruchu naukowego Małych Szkół

Szkoła Wyższa Przymierza Rodzin zorganizuje letnie szkoły odkrywców. Podczas wakacji w latach 2011, 2012 i 2013 do każdej szkoły uczestniczącej w projekcie pojedzie 2 studentów i poprowadzi tygodniowe zajęcia dla uczniów. Celem tego działania jest rozbudzenie zainteresowań badawczych uczniów. Studenci uczestniczący w Letnich Szkołach Odkrywców będą wcześniej przygotowani do realizacji działań w ramach zajęć w SWPR.

SWPR powoła Kapitułę Ruchu Naukowego Małych Szkół. Będzie ona nadawała szkołom wyróżniającym się działalnością badawczą certyfikat szkoły Wspierającej Ruch Naukowy.

Uwaga studenci! Przyjmowanie zgłoszeń do LSO 13 – do końca kwietnia br. Mamy już pełną obsadę. Pozostali trafiają na listę rezerwową. Bieżąca korespondencja prowadzona jest wyłącznie z uczestnikami przydzielonymi do placowek.

Promocja projektu

Działaniom podejmowanym w projekcie towarzyszy promocja i upowszechnianie idei projektu. W projekcie zaplanowano konferencje regionalne na początku (luty 2010), w połowie i na końcu jego realizacji.

Zostanie nagranych 10 filmów prezentujących działania edukacyjne, w tym filmy, które będą dokumentowały realizację wybranych projektów w Małych Szkołach.

Wszystkie uczestniczące w projektach organizacje i szkoły zostaną wyposażone w tablice informacyjne. Sprzęt przekazywany szkołom będzie oznaczony informacjami o finansowaniu ze środków UE.

W prasie ogólnopolskiej i regionalnej będą zamieszczane artykuły o projekcie i działaniach Małych Szkół.

Ewaluacja i monitoring

Projekt będzie systematycznie monitorowany i ewaluowany. Ewaluacja obejmie badanie jakości działań projektowych. Przewidywane narzędzia ewaluacji to: ankiety, wywiady indywidualne i grupowe, studia przypadków.

Badania będą miały charakter kształtujący, dając Zespołowi Zarządzającemu informacje i wnioski do ewentualnych zmian w kolejnych działaniach. Wnioski pochodzące ze studiów przypadków posłużą wdrożeniu systemu wspierania kompetencji kluczowych w przyszłości.

Informacji o realizacji działań w szkołach dostarczać będzie Zespołowi Zarządzającemu dziewięciu wojewódzkich specjalistów ds. monitoringu, którzy jednocześnie będą stanowili wsparcie metodyczne Szkolnych Zespołów Projektowych.